Leermoeilijkheden volgens Aditi Shankardass

Goeiedag, het is vandaag zondag 18 juli 2010, ik ben Jozef Van Giel en dit is de 62ste aflevering van deze podcast. Deze aflevering kwam tot stand mede dankzij Rik Delaet. Vandaag bespreken we een alternatieve mening over leerstoornissen. Het woord alternatief mag je hier niet interpreteren zoals je dat meestal gewoon bent in deze podcast, maar wel in de echte betekenis. De tekst is een vertaling van een TEDtalk door Aditi Shankardass.

Een tweede mening over leermoeilijkheden, door Aditi Shankardass
Vertaald door Rik Delaet

Traditie heeft zijn plaats, maar niet waar het feitenkennis betreft, door Richard Dawkins (original)

Mijn vaak herhaalde (sommigen zouden zeggen te vaak) punt over de absurditeit – of beter boosaardigheid – van het automatisch etiketteren van kinderen met de godsdienst van hun ouders (“Zou je ook spreken van een ‘postmodernistisch kind’, of een ‘marxistisch Gramsciaans kind’? “) is meestal effectief. Mensen snappen het punt bijna altijd meteen (of hun toekomstige aanvoelen verhoogd is tot echt tenenkrullen, zoals bij mij, wanneer ze horen van een ‘katholiek kind’ of een ‘moslim kind is nog maar de vraag). Maar vaak hoor ik ook een ander tegenargument, dat op het eerste zicht plausibel lijkt. Daar wil ik het hier even over hebben.

De bezwaarmakers waarover ik spreek beroepen zich vaak op het bijzondere geval van het Jodendom, maar het punt kan meer in het algemeen worden gemaakt. Volgens hen is het belachelijk en slecht om ouders te ontmoedigen hun culturele tradities door te geven aan hun kinderen. Taal, accent, stijlen van kleding, voeding, eetcultuur, spreekwoorden, poëtische zinspelingen, spelen, non-verbale signalen of groeten, zoals hoofdschudden of knikken of sociaal kussen worden allemaal cultureel overgedragen. De mensheid zou verarmen als we dat zouden kwijtraken en de lokale verschillen tussen hen zouden teloorgaan. Religie, zo wordt beweerd, is slechts één onderdeel van deze lijst.

Ik ga hiermee akkoord en hou ook van al die kleurrijke tradities van de wereldcultuur. Maar religie is niet zo maar een ander lid van de lijst. Het is iets helemaal anders. Hier is waarom.

Religie maakt waarheidsclaims over de echte wereld. Dit onderscheidt haar van andere overgeleverde tradities, zoals spelletjes, stijlen van kleding of manieren van koken. Dat een ‘joods kind’ als dusdanig gelabeld wordt door een keppeltje op zijn hoofd of peyot krullen, daar lijkt mij op zich niets op tegen: niet erger dan een cultureel overgedragen voorkeur voor cricket en honkbal, of de gewoonte van een rok en leren tas met bont te dragen in plaats van een broek. Het probleem ontstaat wanneer het ‘joodse kind’, uit hoofde van zijn joods zijn, een overtuiging over een aantal feitelijke stellingen geacht wordt te hebben: een feitelijke stelling, laten we zeggen over de leeftijd van de wereld, waarvan de waarheid afhangt van bewijsmateriaal, kan niet cultureel bepaald zijn. Dergelijke op geloof gebaseerde overtuigingen over de werkelijkheid zijn maar al te vaak in tegenspraak met het bewijsmateriaal en ontwrichten dus echt onderwijs.

Er zijn vele manieren waarop mensen van elkaar verschillen door van generatie op generatie overgedragen tradities. Deze zijn vaak bewonderenswaardig en verdienen respect. Maar er is een kwalitatief verschil tussen een culturele traditie en feitelijke bewijzen, en we moeten ons niet verplicht voelen dat te respecteren, of het voortbestaan van overtuigingen over de werkelijkheid, waarvan we weten dat ze niet waar zijn, aan te moedigen, simpelweg omdat zij deel uitmaken van een traditie, zelfs van een oeroude traditie. Als u het zo stelt dan vind ik het moeilijk voor te stellen hoe iemand van goede wil en intelligentie het daarmee serieus oneens kan zijn. Maar omdat het meestal niet zo wordt voorgesteld, maken veel mensen, zelfs niet-religieuze mensen, de fout de ‘culturele traditie’ -kant van de religie te verwarren met de ‘uiteenzetting van de feiten’-kant en kennen beiden het respect toe dat uitsluitend één ervan dient te krijgen.