De zin van het leven, het universum en alles…

Podcast: Download

Goeiedag,
het is vandaag zondag 27 december 2009, ik ben Jozef Van Giel en dit is de 42ste aflevering van deze podcast.
Deze aflevering kwam tot stand mede dankzij Rik Delaet.
De 42ste aflevering van deze podcast kan alleen maar gaan over de zin van het leven, het universum en alles…
En bedankt voor het kerstkaartje van de kerk van het vliegend spaghettimonster!

1. De zin van het leven, het universum en alles.
Arthur Dent wordt die ochtend wakker geschud door het geraas van bulldozers voor zijn deur. Blijkbaar moet zijn huis met de grond gelijk gemaakt worden omdat het toevallig in de weg staat voor de aanleg van een nieuwe snelweg. Als hij gaat protesteren blijkt dat hij eigenlijk al maanden lang protest had kunnen aantekenen in het gemeentehuis, maar dat niet had gedaan. De sloopaanvraag hing daar al maanden ad valvas.
Terwijl hij probeert om de werklui tegen te houden, komt zijn vriend Ford hem halen om zo snel mogelijk te vluchten. Ford is afkomstig van de planeet Beablebrocks die gelegen is in de sterrenhoop Beatlejuice. Volgens Ford wordt binnen 5 minuten de wereld vernietigd omdat de galactische regering beslist heeft om een intergalactische snelweg aan te leggen en toevallig ligt de aarde in de weg. Deze werken waren al heel lang ad valvas bekend gemaakt op het hoofdkwartier van de intergalactische regering, maar geen enkele aardbewoner had protest aangetekend.

In tegenstelling tot wat altijd gedacht werd, is de mens niet het tweede intelligentste dier op aarde, maar slechts het derde intelligentste dier. Het is al lang geweten dat dolfijnen veel intelligenter zijn dan mensen en dat ze met hun majestueuze tuimelingen al eeuwenlang de mens proberen duidelijk te maken dat de aarde zal vernietigd worden en dat ze dus moeten maken dat ze wegkomen, maar de domme mens is er nooit in geslaagd om deze dieren te begrijpen. De dolfijnen hebben dan ook besloten om zelf te vertrekken, enkele maanden voor de vernietiging. Ze hebben nog nagezwaaid en riepen: “Tot ziens en dank je voor al de vis!”
Nee, de intelligentste dieren op aarde zijn niet de dolfijnen, maar de muizen. Mensen hebben generatie slang dankbaar van muizen gebruik gemaakt om in laboratoria proeven te doen. Maar de mens besefte niet dat ze eigenlijk zelf het proefkonijn waren en dat het de muizen zijn die de proeven met de mens aan het doen waren. Muizen zijn eigenlijk vierdimensionale wezens waarvan het miezerige beestje dat wij zien slechts hun projectie in de driedimensionale ruimte is.
Ze zijn een groot volk dat altijd heeft geprobeerd om de grote vragen van het leven op te lossen. Vragen zoals… Wel vragen zoals de zin van het leven, het universum… en… alles.
Om die vraag te kunnen beantwoorden hebben ze een groot gouvernementeel project gelanceerd, waarbij ze de aller-allergrootste en krachtigste computer van het universum hebben gebouwd, die in staat zou moeten zijn om de vraag op te lossen.
Toen de computer, die een enorme tempel in beslag nam, eindelijk klaar was, hebben ze een grote ceremonie gehouden. Eén van de ingenieurs die de machine mee had helpen bouwen had de eer gekregen om de vraag te stellen. Er was een enorm enthousiasme onder het volk, want eindelijk gingen ze het weten. Onder luid gejuich van de enorme menigte trad de ingenieur naar voor en stak zijn hand op. Het werd muisstil… (let op de woordspeling!). De machine werd ingeschakeld. Een zacht gezoem vulde de open ruimte… De computer startte op en zei: “Ik ben klaar voor mijn eerste opdracht.”
”Grote computer, wij willen een antwoord.”
”Een antwoord op wat.”
”Op de vraag.”
”Welke vraag?”
”De grote vraag, naar de zin… van…”
De stem van de voorman trilde…
”De zin van… het leven… het universum… en… alles.”
”Hmmm”, zei de computer.
”Wat scheelt er? Kent u het antwoord niet?”
”Wel, ik zal er even moeten over nadenken…”
”Nadenken? Hoe lang dan?”
”Wel… zo’n 8000 jaar.”
”Acht… duizend… jaar?”
Het volk was diep ontgoocheld, maar kon niet anders dan wachten.
Generatie op generatie werd er geleefd naar dat moment waarop het antwoord zou komen.
Bijna 8000 jaar later werd dan een groep hogepriesters van bij hun geboorte uitgekozen en gedurende hun ganse leven voorbereid om het antwoord in ontvangst te nemen. Naarmate de tijd vorderde, werd de bevolking onrustiger… totdat het moment daar was… Opnieuw was er een enorme toeloop van enthousiaste mensen op het plein voor het gebouw van de computer. Er was groot feest! Iedereen zwaaide met vaandels en zong.
De hogepriesters verschenen aan de poort van het computergebouw en het werd muisstil. De eerste hogepriester nam het woord.
”O computer!”
Het beeldscherm van het systeem lichtte terug op.
”Hmmm?”
”Heeft u het antwoord?”
”Welk antwoord?”
”Wel, het antwoord op de vraag?”
”Het antwoord op de vraag? Ho ja, die vraag? Ja, maar ik denk niet het je zal bevallen.”
Er klonk geroezemoes. Het volk werd onrustig. De hogepriester sprak.
”Wij zijn op alles voorbereid! Geef ons het antwoord op de vraag naar de zin van het leven, het universum en alles!”
”Goed, je hebt het zelf gewild. Het antwoord…”
Iedereen hield zijn adem in
”Op de vraag…”
Je kon een speld horen vallen…
”Naar de zin…van het leven…”
Er vielen er enkelen flauw van de opwinding
”Het universum… en alles… is…”
Iedereen stond klaar om het van vreugde uit te schreeuwen, mekaar vast te pakken en te applaudisseren…
”Is… 42.”
Het applaus kwam niet… iedereen keek mekaar aan…
”Ik had jullie verwittigd dat het antwoord je niet zou bevallen!”
”Ja, maar 42…”
De hogepriester deed nog een poging om het goed te praten door te stellen dat de vraag misschien niet goed gesteld was. De computer opperde dat er misschien moet gezocht worden naar de juiste vraag die als antwoord 42 heeft.
Toen vroeg de hogepriester aan de computer of hij ook de vraag kan berekenen die als antwoord 42 heeft. De computer ontkende en zei dat een nog krachtigere computer nodig is om die vraag te zoeken. Hij zei dat hij wel kan helpen om die krachtigere te bouwen.
Op die manier is het muizenvolk begonnen met het bouwen van de aarde.
En 5 minuten voor dat de aarde zijn geheim zou prijs geven, met andere woorden, een antwoord op de vraag wat de vraag is die als antwoord 42 heeft, werd ze vernietigd omdat ze plaats moest maken voor een intergalactische snelweg.

Gelukkig wordt Artur Dent op het laatste moment gered door zijn vriend en samen beleven ze de meest bizarre gebeurtenissen op afgelegen planeten. Ze kunnen vluchten dankzij Fords Autostoppers Gids door de Melkweg, of “The Hitchikers Guide to the Galaxy”. Een klein boekje met allerlei weetjes om door het heelal te kunnen reizen. Op de achterkant van dat boekje staat geschreven: “Niet panikeren!” en over de aarde staat enkel de vermelding: “Tamelijk ongevaarlijk”.
Onderweg worden ze vergezeld door de robot “Marvin” waarvan de ontwerpers geprobeerd hebben om hem een menselijk karakter te geven. Bijgevolg loopt hij voortdurend depressief rond.
Zo bezoeken ze een planeet waar men denkt dat het heelal ontstaan is door een grote niesbui. Daarom gaan ze wekelijks naar een tempel waar ze de heilige zakdoek vereren en bidden door zo goed mogelijk te niezen.
Ze bezoeken ook een planeet die gespecialiseerd is in het bouwen van planeten op bestelling. Ze worden daar rondgeleid door de ontwerper van de Noorse fjorden.

Dit verhaal is een uitreksel van het cult sciencefiction boek: “The Hitchikers Guide to the Galaxy” van Douglas Adams. Ik vond dat ik dit in deze podcast moest inlassen omdat Adams op een prachtige manier met zijn verhalen de relativiteit van ons bestaan bloot legt en de mensen in hun hemd zet die altijd maar gans hun leven door zitten te tobben over “is dit alles wat er is?” of “waarom leven wij?” of “Er is toch meer tussen hemel en aarde” en nog zoveel andere onbeantwoordbare vragen, in plaats van te genieten van het leven.

Bovendien worden de boeken van Adams enorm gesmaakt door grote denkers en skeptici en heeft hij een grote invloed gehad op tal van zaken.

Hier volgen een aantal interessante weetjes:

• Richard Dawkins heeft zijn boek ‘The God Delusion”, of “God als misvatting” opgedragen aan Douglas Adams waarmee hij overigens zeer goed bevriend was. Ze deelden bovendien het gedachtegoed van het atheïsme.
• Op zijn 42ste verjaardag werd hij door David Gilmour uitgenodigd om een gastoptreden te doen tijdens een concert van Pink Floyd en speelde daar de gitaar op “Brain Damage” en “Eclipse”. David Gilmour, de gitarist van Pink Floyd heeft trouwens bij de overlijdensplechtigheid van Adams een optreden gegeven. De kenners zullen trouwens ook al gehoord hebben dat er één van de ritmes die ik in de intro gebruik, afkomstig is uit “astronomy dominee” uit de plaat “umaguma” van Pink Floyd. Er bestaat blijkbaar een groep mensen dat houdt van skepticisme, science fiction, Monty Python en Pink Floyd.
• De naam van de populaire skeptische podcast “The Skeptics Guide to the Universe” is natuurlijk gebaseerd op Douglas’ boek. Bovendien hoor je ze daar regelmatig verwijzen naar deze cultboeken.
• Ook Mark Crislip van Quackcast, een prachtige Engelstalige podcast over kwakzalverij, citeert regelmatig uit de boeken van Douglas Adams. http://www.quackcast.com/index.html
• Ooit gedacht dat de groep “Level 42” hun naam zomaar uit de lucht komt te vallen?
• Ten slotte is er nog het populaire online vertaalprogramma genaamd “Babbelfish”. Dat is een verwijzing naar de oplossing die Douglas Adams vindt op het probleem om de vreemde talen te begrijpen in al die afgelegen planeten. Ford geeft aan Arthur een soort vis, een babbelfish, die hij in zijn oor moet steken. Die vis is een soort simultaanvertaler die zonder problemen elke willekeurige taal omzet in zijn eigen taal. Bovendien legt Adams uit dat de Babbelfish een heel curieus fenomeen is in de evolutie van de diersoorten omdat hij onmogelijk toevallig kan ontstaan zijn. Daaruit besluit hij dat de babbelfish één van de belangrijkste bewijzen is dat God niet bestaat.

• The Hitchikers Guide to the Galaxy is onlangs verfilmd. De volledige reeks, het is een trilogie van vier boeken. Je kan ze ook verkrijgen als luisterboek; wel alleen in het Engels.

http://en.wikipedia.org/wiki/Douglas_Adams

2. Hoe werkt een muis
De meeste mensen zullen waarschijnlijk wel weten hoe de ouderwetse balmuis werkt. Zo eentje die voor het eerst aan een Macintosh hing…
De werking is vrij eenvoudig maar toch wel geniaal gevonden. Als je goed kijkt kon je ook zien hoe die werkte. Als je zo’n muis omdraaide, dan zag je een met een soort rubber bekleed balletje. Dat balletje zat in een behuizing dat je kon openen. Gelukkig maar, want soms werkte hij niet meer en dat bleek dan het gevolg te zijn van stof dat werd meegenomen door die bal, die zich in die behuizing had opgehoopt.
Als je die dan opende, kon je het balletje eruit halen en dan zag je daar drie kleine wieltjes waartegen dat balletje rolde. Twee wieltjes stonden mooi loodrecht op elkaar en het derde stond net aan de andere kant en de as daarvan was in een veer opgespannen zodat dit derde wieltje het balletje steeds tegen de twee andere wieltjes aandrukten.
Op dat moment is het werkingsprincipe duidelijk. De bal volgt de bewegingen van je hand. En die bewegingen worden op twee loodrecht op elkaar staande wieltjes overgebracht die op die manier de links rechts beweging en de vooruit-achteruit beweging registreren. Of de X en de Y beweging op een assenstelsel.
Maar nu moet je de draaiing van die wieltjes omzetten in een digitaal signaal. Als je goed kijkt dan kan je bij sommige van die muizen zien dat het volgwieltje via een as verbonden is aan een vrij lopend schijfje met allemaal gaatjes radiaal over gelijke afstand rond de schijf verdeeld. Aan de ene kant van die schijf staat er een ledlampje en aan de andere kant een optisch oog. Als je dan aan het wieltje draait, ontvangt het optisch oog licht van het lampje als er een gaatje passeert, of geen licht als er geen gaatje passeert. Op die manier ontstaat er aan de uitgang van het optisch oog een blokvormige golf waarvan de frequentie evenredig is met de snelheid van het wieltje en dus evenredig is met de snelheid van de beweging van de muis in de richting van dat wieltje. Die snelheid kan je dan gemakkelijk omzetten in een digitaal signaal en een beweging op het scherm via wat digitale schakelingen en software. Maar daarmee zijn nog niet alle problemen opgelost, want de computer weet zo wel hoe snel de muis in de X en de Y richting beweegt, maar hij weet nog niet in welke richting hij beweegt, want die blokgolf ziet er hetzelfde uit of je de muis naar links of naar rechts beweegt.
Om dat probleem op te lossen heb je een tweede elektrisch oog nodig. Die plaats je achter de geperforeerde schijf op zo’n manier dat deze een gaatje begint te zien als het andere oog al halfweg een gaatje is. Als je dan de muis naar rechts beweegt, dan loopt de blokgolf van het eerste oog een kwart fase voor op het tweede oog. Als je de muis naar links beweegt, is het net omgekeerd. Op die manier kijk je telkens wat de toestand van het ene oog is op het moment dat het andere oog van 0 naar 1 springt om de richting van de beweging te kennen.
Maar iedereen heeft tegenwoordig zo’n optische muis zonder balletje.
Het nadeel van die balmuis was dat je regelmatig die wieltjes moest reinigen omdat er stof in terecht kwam. Bovendien hadden ze het probleem dat ze niet goed werkten op bepaalde ondergronden.
Die nieuwe optische muizen werken bijna overal op. Zelfs op stof.
Ik heb me ook lang afgevraagd hoe het werkt, tot ik op “howstuffworks.com” ging kijken.
De werking daarvan is ook verassend eenvoudig, maar wel meer hightech. Wat je zeker al gemerkt hebt is dat er ook een, meestal rode, led in zit die de ondergrond verlicht. Het kleur van die led is eigenlijk niet belangrijk, maar rode leds zijn het goedkoopst en hebben het hoogste rendement. Wat je ook kan zien is een klein lensje. Daarachter zit er een minuscule videocamera. Een heel goedkoop ding met een resolutie van maximaal 30 op 30 pixels.
Die videocamera neemt voorturend de ondergrond op. Aan een snelheid die soms tot 2000 foto’s per seconde gaat. Daarachter zit er een klein computertje dat voortdurend twee elkaar opvolgende afbeeldingen vergelijkt. Hij berekend hoeveel de ene afbeelding ten opzichte van de andere is verschoven, en dat geeft aan hoe ver de muis is verschoven. Het vergelijken van twee beelden en hun onderlinge verschuiving meten is een wiskundige bewerking die in de signaaltechnieken vrij goed bekend is. Als je een convolutie van beide beelden berekent, krijg je een maximum waar beide elkaar perfect overlappen.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Muis_%28computer%29
http://www.howstuffworks.com/mouse.htm

3. Het citaat
Het citaat van vandaag komt van Douglas Adams.
Het komt uit het derde boek van de reeks ‘The Hitchikers Guide to the Galaxy”. Dat boek heeft als titel: “The Restaurant at the End of the Universe”, of “Het Restaurant aan het Einde van het Universum”. Daarmee bedoelt Adams eigenlijk het einde der tijden. Het moment waarop het heelal vernietigd wordt.

Adams schreef:

Het probleem met de meeste vormen van transport is dat geen ze geen van allen deugen. Op aarde, toen er nog een aarde was voor ze vernietigd werd om plaats te maken voor een nieuwe hyperruimtedoorsteek, had je die problemen met auto’s. Daarvoor moesten grote hoeveelheden zwarte smurrie uit de grond, waar het eeuwen lang veilig opgeborgen had gezeten, worden opgepompt. Omgezet in teer, werd dan daarmee het landoppervlak bedekt, een ander deel werd in rook omgezet en vervuilde de lucht en de rest werd in zee gedumpt. Al deze nadelen wogen veel zwaarder dan het voordeel om zich snel van één plaats naar een andere te kunnen verplaatsen, vooral wanneer de plaats waar je aankwam ondertussen, als gevolg van dit alles, er al net zo uitzag als de plaats vanwaar je was vertrokken: bedekt met teer, vol rook en vooral met een tekort aan vis.

Tot de volgende keer.